Ay’ın uzaklaşmasının nedeni, Dünya’nın dönüşü sırasında oluşan gelgit kuvvetleri. Ay’ın kütle çekimi, Dünya’nın kendisine bakan tarafında daha güçlü, diğer tarafında ise daha zayıf hissediliyor. Bu fark okyanuslarda iki büyük su kabarmasına yol açıyor.
Dünya dönerken bu kabarmalar Ay’ın biraz önünde kalıyor ve Ay’a öne doğru çekiş uyguluyor. Bu da Ay’ın yörüngesini genişletip uzaklaşmasına neden oluyor. Aynı süreçte Dünya’nın dönüşü de yavaşlıyor, günler çok küçük oranlarda uzuyor.
Geçmişte Ay daha yakındı
Yaklaşık 4,5 milyar yıl önce, Mars büyüklüğünde bir gök cisminin Dünya’ya çarpması sonucu oluşan Ay, o dönemde gezegenimize çok daha yakındı. 70 milyon yıl önce günlerin 23,5 saat sürdüğüne dair fosil kayıtları, Ay’ın o dönemde de bugünkünden yakın olduğunu gösteriyor.
Gelecekte ne olacak?
Uzun vadede Dünya ile Ay’ın birbirine “gelgit kilidi” durumuna geçmesi, yani Dünya’nın kendi ekseninde dönüş süresinin Ay’ın yörünge süresine eşitlenmesi bekleniyor. Bu noktada Ay’ın uzaklaşması duracak ve Ay yalnızca Dünya’nın bir tarafından görünecek.
Ancak bundan önce, yaklaşık 1 milyar yıl içinde güneşin parlaklığının artmasıyla okyanuslar buharlaşacak ve gelgit etkisi sona erecek. Daha sonra güneş kırmızı dev evresine girerek hem Dünya’yı hem Ay’ı yok edecek.
Bilim insanları, bu etkilerin çok uzun vadede gerçekleşeceğini, bugün için Ay’ın uzaklaşmasının yalnızca astronomik gözlemlerle fark edilebilecek kadar küçük olduğunu belirtiyor.