Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, Rusya’nın iddialarının aksine Ukrayna’nın nükleer tesislerde silah depolamadığını bildirdi.
Grossi, Avrupa Parlamentosu (AP) Dış İlişkiler Komitesinde milletvekillerine Ukrayna’nın Zaporijya nükleer tesisi ve İran nükleer müzakerelerindeki son durum hakkında bilgi verdi.
Ukrayna’nın nükleer tesislerde silah depoladığına ilişkin Rusya’nın iddiaları hakkındaki değerlendirmesi sorulan Grossi, şunları söyledi:
“Bu sabah ekiplerimize talimat verdim. Bu tesislerin Ukraynalı yönetimleriyle işbirliği içinde değerlendirmeden geçirilmelerini, tesislerde askeri ekipman olup olmadığını tespit etmelerini istedim. Bu denetimlerin sonuçları olumsuz çıktı.”
Grossi, Ukrayna’daki savaşta Rusya’nın kontrolüne geçen Zaporijya nükleer tesisi hakkında bilgi verirken de tesis etrafındaki durumun çatışmalardan ötürü çok tehlikeli olduğunu vurguladı.
Bu nedenle güvenli bir bölge oluşturulmasını teklif ettiğini hatırlatan Grossi, Zaporijya’da bir nükleer kaza olmasını engelleyecek tek kurumun UAEA olduğunu, bu konuda AP’den siyasi destek istediğini dile getirdi.
Grossi, bölgede nükleer kazaların önlenmesi konusunda Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yakın zamanda görüşmeler yaptığını, gelecek günlerde de Rusya’ya gideceğini kaydetti.
İran nükleer anlaşması “içi boş kabuk”
Grossi, İran nükleer anlaşması olarak bilinen Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) ile ilgili son durum hakkında bilgi verirken de anlaşmanın kimse tarafından “ölü” olarak değerlendirilmediğini ancak “içinin boşaldığını” söyledi.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 2015’te imzalanan KOEP hakkında konuşan Grossi, şu ifadeleri kullandı:
“Kimse KOEP’in öldüğünü ilan etmedi ama KOEP şu anda içi boş bir kabuk. Anlaşmanın hiçbir yükümlülüğü yerine getirilmiyor. KOEP’teki tüm sınırlar birçok kez ihlal edilmiş durumda. Neredeyse nükleer silah için gerekli yüzde 60 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum bulunuyor.”
Anlaşmayla ilgili genel durumun umut verici olmadığını vurgulayan Grossi, İran’dan yaklaşık bir yıldır nükleer çalışmalarıyla ilgili bilgi alamadıklarını aktardı.
Grossi, İran’ın henüz nükleer silaha sahip olmadığını, bunun zor ve uzun bir süreç olduğunu belirterek, “İmkansız demiyorum. Rahat olalım veya bir şey olmayacağına inanalım demiyorum. Ancak gidişat hiç iyi değil” değerlendirmesinde bulundu.
Anlaşmanın ölü olup olmadığını soran bir milletvekiline yanıt veren Grossi, “Ölü veya değil demek zor ama çok kötü durumda” dedi.
Grossi, İran’ın nükleer silah yapması için Rusya’nın yardım edip etmediğini soran bir milletvekiline ise şu karşılığı verdi:
“Aslında bu günlerde bu parlamentoda benim bunları söylemem belki provokatif bile olabilir ancak konu KOEP olduğunda Rusya anlaşmanın olmasını, ilerleme sağlanmasını çok istiyordu. Benim kişisel olarak Rusya’nın İran’a nükleer bomba sahibi olması için yardım ettiğine dair bilgim yok.”
