Almanya’nın başkenti Berlin’de Yahudi, Hristiyan ve Müslüman cemaatlerinin aynı çatı altında ibadethanelerinin ve eğitim yerlerinin olacağı ve aynı zamanda farklı görüşten insanların bir araya geleceği bir buluşma merkezine de sahip olacak “Bir Ev” (House of One) adlı proje binasının temel atma töreni bugün yapıldı. 47 milyon euro toplam bütçe öngörülen projeye Federal Alman Hükümeti 20 milyon, Berlin Eyalet Hükümeti de 10 milyon euro ile destek veriyor. Toplanan özel bağış ve yardımların da 10 milyonu bulduğu bildirildi. Kalan yaklaşık sekiz milyonun da toplanacak bağışlarla tamamlanması hedefleniyor.
Berlin’deki Aziz Petri ve Aziz Marien cemaatlerinin girişimi ile ortaya çıkan projede Berlin Yahudi Cemaati ile haham eğitimi veren Abraham Geiger Koleji de yer alıyor. Müslüman tarafı temsilen ise projede Gülen Cemaati’ne yakınlığıyla bilinen Forum Dialog adlı dernek bulunuyor. Bu sebepten dolayı projeye Türkiye’den sert eleştiriler geliyor.
Türkiye’den tepki
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı perşembe günü bir açıklama yayınlayarak projeyi şu ifadelerle eleştirdi:
“Türkiye’nin ve Almanya’daki Türk ve Müslüman toplumunun bütün itirazlarına rağmen FETÖ terör örgütünün dahil edildiği bugün Berlin’de temeli atılan House of One projesi, üç dini bir araya getirmeye değil, ancak ayrıştırmaya ve bir terör örgütünün meşrulaştırılmasına ve desteklenmesine hizmet eder.”
Başından beri projenin içinde yer alan Protestan papazı Gregor Hohberg ise çalışmanın Berlin için büyük öneme sahip olduğunu vurgulayıp, on yıldan uzun süren hazırlık sürecinde Yahudiler, Hristiyanlar ve Müslümanların yanı sıra, başka dinlere mensup insanlar ve ateistlerle de bir araya geldiklerini anlatıyor. DW’ye konuşan Hohberg, inşa edilecek binanın birbirini sevsin sevmesin farklı insanları biraya getirip diyalog kurmalarını sağlayacak bir yer olmasını hedeflediklerini belirtiyor ve bina için “barışın yeri” tanımlamasını kullanıyor.
Temel atma törenine Almanya’dan üst düzey katılım
Berlin’de bugün düzenlenen temel atma törenine Federal Meclis Başkanı, Hristiyan Demokrat Birlik Parti (CDU) üyesi Wolfgang Schäuble ile Berlin Eyalet Başbakanı, Sosyal Demokrat Parti’li (SPD) Michael Müller de katıldı. Kübik tarzda olacak ve orta bölümü göğe 40 metre yükselecek binanın 2024/2025 yıllarında tamamlanması bekleniyor.
Temel atma töreninde konuşan Federal Meclis Başkanı Wolfgang Schäuble, teolojik açıdan kendine yüksek hedefler koyan bu projenin zorluğuna dikkat çekerek, katılımcı cemaatleri övdü. Schäuble, cemaatlerin sadece kendi dinini sergileme iddiası gütmeden ve aynı zamanda kendi dini kimliğinden de vazgeçmeden bu projeyi hayata geçirmeye çabaladıklarının altını çizdi. Schäuble projenin dinler adına bütün dünya için sorumluluk alma hedefini güttüğünü, bunun da giderek çok daha fazla gerilim ve bölünmenin yaşandığı bir toplumda büyük önemi olduğuna dikkat çekti.
Almanya’da, İsrail ile Hamas arasında şiddetli çatışmaların sürdüğü 11 gün zarfında Yahudi düşmanı sözlü ve fiziki saldırılar meydana gelmiş, Alman aşırı sağcıları dışında Müslüman ülkelerden gelen göçmen kökenliler arasında da antisemitizmin yaygınlığı tartışmaları hararetlenmişti. Politikacılar, Yahudi düşmanı söylemlerde bulunan veya suçlara karışanları sert yaptırımlarla tehdit etmişti.
House of One adlı proje fikri, 2007 yılında Berlin’deki Petri Meydanı’nda yapılan kazılar sonrasında oluştu. Proje, Alexander ile Postdam Meydanları arasında bulunan Berlin’in en tarihi yerlerinden birinde hayata geçiriliyor. Söz konusu bölgede sekiz asır boyunca var olan Petri Kilisesi İkinci Dünya Savaşı’nda ağır zarar görmüş ve savaştan sonra dönemin Demokratik Almanya Cumhuriyeti (DDR) tarafından yıkılmıştı. Enkazın kaldırılmasından sonra ortaya çıkan kalıntılar üzerine bölgedeki Aziz Petri ve Aziz Marien cemaatleri alanı yine dini amaçla kullanmaya karar vermiş, ancak bunun çok kültürlü ve dinli toplumsal gerçeği yansıtması hedefini gütmeye karar vermişti.
Kısa süre sonra projeye Berlin Yahudi Cemaati ile haham yetiştiren Abraham Geiger Kolejini kazanmayı başaran inisiyatif Müslüman ortak bulmada zorluk yaşadı. Diyanet İşleri Türk islam Birliği (DİTİB) ile Berlin’de 26 cami derneğinin çatı kuruluşu olan İslam Federasyonu projeye sıcak bakmayınca Gülen Cemaati’ne yakınlığıyla bilinen Forum Dialog adlı dernek ile iş birliğine gidildi. Her üç dini grup, şiddeti reddeden bir kültürel mirası yaratma, karşılıklı saygıyı tesis etme ve misyonerci yani yayılmacı hedef gütmeme konusunda mutabakat yaptı.
Gülen Cemaati’ne yakınlığıyla bilinen bir derneğin katılımcılardan olması başından itibaren projenin en çok eleştirilen noktalarının başında geldi. Türkiye’de 15 Temmuz darbe girişiminin arkasında olmakla suçlanan yapılanmaya Almanya’da da tarikat benzeri, şeffaf olmayan bir örgütlenme olma suçlamaları yöneltiliyor. Bu nedenle de projenin Müslüman ülkelerden gelen göçmen kökenliler tarafından kabul görüp görmeyeceği merak konusu.
Gülen Cemaati Almanya’da terör örgütü kabul edilmiyor
15 Temmuz darbe girişiminin dördüncü yılı vesilesiyle geçen yaz bir açıklama yapan Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi Ali Kemal Aydın da Gülen Cemaati’nin Almanya’da çok güçlü bir örgütlenmeye sahip olduğuna dikkat çekmiş ve terör örgütü kabul edilmemesini eleştirmişti. Gülencilerin Almanya’da iç istihbarattan sorumlu Anayasayı Koruma Teşkilatı (BfV) tarafından izlenmesini de talep eden Aydın, “Mutlak bir gizlilikle hareket eden bu yapının Alman makamlarından aldığı desteklerle işletmeye devam ettiği okullarda örgüte hem insan kaynağı hem de mali kaynak sağladığı sır değildir. Örgüt gerçek yüzünü saklayarak Alman kamuoyuna kendisini dinler arası diyalog yanlısı, laik, barış ve demokratik sivil toplum kuruluşu olarak tanıtmaya devam etmektedir” diye konuşmuştu.
O dönem bugün temel atma töreni düzenlenen projeye de değinen Türkiye Cumhuriyeti Berlin Büyükelçisi Aydın, “Almanya’da ‘Kültürlerarası Diyalog Forumu’ adı altında Berlin eyalet hükümetinin yanı sıra federal hükümet tarafından 10 milyon Euro mali destek sağlanan projenin temel atma çalışmaları başlatılmıştır” diyerek Alman Federal Meclisi’nden çıkan ilave 10 milyon euro desteği de eleştirmişti.
© Deutsche Welle Türkçe
