WASHINGTON —
Californialı Jerry Rosales, hamile kaldığında 20 yaşındaydı. Hamile olduğunun farkına varması haftalar sürdü. Ailesinin tepkisinden korktuğu için hamileliğini sakladı; bir yandan da öğrenci sağlık sigortasını kabul edecek bir kürtaj kliniği aramaya başladı.
Los Angeles’ta yaşayan Rosales, 2016’da prosedür için gereken 700 doları bir ayda biriktirebildi ve 16’ncı haftada hamileliğini sonlandırdı.
Başka kadınlarsa, ABD Anayasa Mahkemesi’nin 15 haftalık hamilelikten sonra tüm kürtajları yasaklayan Cumhuriyetçi destekli bir Mississippi yasasının yasallığını incelerken vereceği hükme bağlı olarak bu imkanı kaybedebilir.
Yargıçların hafta başında yasayı incelemeye alma kararı, Anayasa Mahkemesi’nin dönüm noktası olan 1973 tarihli Roe v. Wade kararı sayesinde onlarca yıldır kürtaja yasal erişimi olan bazı ABD’li kadınları endişelendirdi.
Bugün 25 yaşında olan Rosales, “Erişim çok karmaşık. Kürtaj yaptırmak istediğinizi bilmek ile gerçekleştirebilmenin ötesinde çok şey var” dedi.
Kürtaj hakkı savunucuları, 3’e karşı 6 muhafazakar çoğunluğa sahip mahkemenin bu davayı, Cumhuriyetçi eyaletlerin yasama organlarının yıllardır uyguladığı daha kısıtlayıcı kürtaj yasalarına izin vermek için kullanmasından korkuyor. Kürtaj karşıtları ise bunu umuyor.
Reuters ve Ipsos’un geçen yıl yaptığı ankete göre, ABD seçmenlerinin yüzde 58’i çoğu durumda kürtajın yasal olması gerektiği görüşünde. Bu oran Demokratlar arasında yüzde 76, Cumhuriyetçiler‘de yüzde 40.
Roe v. Wade kararı, eyaletlerin genellikle doktorlar tarafından 24 ila 28 hafta olarak görülen fetüsün rahim dışında yaşayabilmesinden önce kürtaj hakkını engellemesini yasakladı. Mississippi eyaletinin yasası bu haftalardan çok daha erken kürtajı yasaklamayı amaçlıyordu.
Ulusal Yaşam Hakkı adlı Kürtaj karşıtı grubun başkanı Carol Tobias, Anayasa Mahkemesi’nin davayı kabul etmesinden memnun.
Tobias, ‘’Bugün, anne karnındaki bir çocuğun yaşamı hakkında 50 yıl öncesine göre daha fazla şey biliyoruz. Doğmamış çocuklar ve onların bakımı ve tedavisi hakkındaki bilgilerimizdeki tıbbi ilerlemeler şaşırtıcı. Günümüzde yaşama yeteneği bebeğin bir özelliği değil, teknolojimizin ne kadar gelişmiş hale geldiğinin bir özelliği” dedi.
Kürtaj sağlayıcıları ve hak savunucuları, Mississippi’ninki gibi yasakların, kadınların kürtajı ertelemesine yol açan sayısız koşulu göz ardı ettiğini ve orantısız bir şekilde azınlık ve düşük gelirli kadınları etkileyeceğini söylediler.
Kürtaj haklarını destekleyen bir grup olan Guttmacher Enstitüsü’ne göre erişim, hamileliğin bir noktasında kürtajı yasaklayan 43 ABD eyaletinde farklılık gösteriyor. 3 milyonluk bir eyalet olan Mississippi’de bir kürtaj kliniği var. Benzer büyüklükteki diğer bazı eyaletlerde birkaç tane mevcut.
‘’Mükemmel bir dünyada yaşamıyoruz’’
Tennessee ve Teksas eyaletlerinde bu prosedürü gerçekleştiren Üreme Sağlığı Doktorları’ndan biri olan Dr. Anuj Khattar, birkaç nedenden ötürü hamileliğin ikinci üç ayında kürtaj yaptırmak isteyen hastaları gördüğünü söyledi. Washington eyaletinin Tacoma kentinde yaşayan Khattar, bazılarının daha önce hamile olduklarını fark etmediğine, bazılarının ilişkilerinde istismar edildiğini ve partnerlerinden daha erken kaçamadığına ve bazılarının bebeğin anne karnında hayatta kalmasını engelleyecek ciddi anomalileri öğrendiğine dikkat çekti.
Khattar, “Mükemmel bir dünyada, hastaların kürtaj hizmetlerine daha erken erişebileceğini düşünüyorum. Ancak, mükemmel bir dünyada yaşamıyoruz” dedi.
Las Vegas’ta eğitim danışmanı olan 42 yaşındaki Valerie Peterson, bebeğinin beyninin omurilikten koptuğunu ve hayatta kalamayacağını öğrendiğinde Teksas’ta yaşadığını ve 15 haftalık hamile olduğunu söyledi. Doktoru ona üç seçenek sundu: kürtaj yaptırmak, düşük yapmayı beklemek veya muhtemelen ölü doğum yapmak.
Peterson, kürtaj yaptırmak istedi ve o sırada Teksas’taki kısıtlamalar nedeniyle Florida’ya uçmak zorunda kaldı ve klinik kapısında kürtaj karşıtı protestocularla karşı karşıya kaldı. Kürtajın toplam maliyeti 5 bin doları buldu.
“İnsanların özel durumlar olduğunu anlamaları gerekiyor,” diyen Peterson, başkalarının kendi meselelerine karışmasından duyduğu rahatsızlığı dile getirdi.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne bildirilen kürtaj sayısı, son yıllarda azalarak 2018’de yaklaşık 620 bine düştü. Guttmacher Enstitüsü 2016 verilerine göre ABD’deki kürtajların yaklaşık yüzde 5’i, 16 haftalık hamilelikten sonra gerçekleşti.
Maliyet endişeleri
Kürtajın maliyeti ile ilgili seyahat ve konaklama masrafları çok yüksek olabilir. İkinci üç aylık dönemdeki kürtaja erişim zaten sınırlı. Örneğin Oklahoma eyaletinde Oklahoma City’deki Trust Women adlı tek bir klinik, 18 haftayı geçen hamileliklerde kürtaj hizmeti veriyor.
Kliniğin kurucusu Julie Burkhart, bir kadının mali zorlukları ile kürtaj yaptırmadaki gecikmeler arasında “kesinlikle bir ilişki” olduğunu söyledi.
Burkhart, “Nereye gideceğinizi bilmelisiniz, kimi arayacağınızı bilmelisiniz ve sonra sizi görecek bir tesise gidebileceğiniz araçları bulabilmelisiniz” dedi.
Sigorta kapsamı da büyük ölçüde değişiklik gösteriyor. Çoğu eyalet, yoksullar için sağlık programı Medicaid’in kapsamına kürtajı almıyor. Guttmacher Enstitüsü 2014 verilerine göre kürtaj yaptıran kadınların yaklaşık yarısı ceplerinden para ödüyor.
Soyadının kısaltılması şartıyla konuşan Dallaslı bir kadın olan Briana M., 20 yaşında Georgia’da üniversite öğrencisiyken, tek değerli eşyalarından biri olan dizüstü bilgisayarını, kürtajı için satmayı düşündüğünü söyledi.
Brianna sonunda bir klinik aracılığıyla fon sağladı ve 22’nci haftada kürtaj oldu. Kürtaj olmasaydı, okulu bırakacağını ve sosyal hizmet alanında yüksek lisans yapamayacağını söyleyen Brianna, “İnsanların aşması gereken çok sayıda engel var ve buna zaman sınırı koyamazsınız” dedi.
Anayasa Mahkemesi yargıçları, davayı 2021’in Ekim ayında başlayıp 2022 Haziranı’nda sona erecek olan bir sonraki dönemde görecek. Yargıçlar, dindar muhafazakarların uzun süredir hedefinde olan dönüm noktası niteliğindeki Roe v. Wade kararının önemli bir bölümünü bozup-bozmamaya karar verecek.
Kürtaj karşıtları, Yüksek Mahkeme’nin Roe v. Wade kararını daraltacağından veya bozacağından umutlu. Mahkeme, geçen yıl Cumhuriyetçi eski Başkan Donald Trump’ın üçüncü ataması olan Yargıç Amy Coney Barrett ile muhafazakar çoğunluğa sahip oldu.
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki ise gazetecilere yaptığı açıklamada, Demokrat Başkan Joe Biden yönetiminin kürtaj haklarını savunmaya kararlı olduğunu söyledi. Psaki, kürtajın ve sağlık hizmetlerine erişimin son yıllarda “acımasız eyalet yasaları” da dahil olmak üzere “yıkıcı ve aşırı saldırı” altında olduğunu söyledi.
voa
