Filipinler, Güney Çin Denizi’nde Çin ile gerginlik yaşadığı tartışmalı Whitsun/Niu’ı kayalığı yakınında görülen, Çin’e ait 250’den fazla geminin derhal bölgeyi terk etmesini talep etti. Açıklamada, söz konusu gemilerin ‘denizde seyir ve can güvenliği açısından tehlikeli’ olduğu ve mercan resiflerine zarar verebileceği vurgulanarak ‘Filipinler, Çin’i bu gemileri derhal geri çekmeye çağırıyor.’ ifadesi kullanıldı.
Batı Filipin Denizi Ulusal Görev Gücü’nden yapılan açıklamada, Çin bandıralı ve Çin donanmasına ait gemilerin bölgedeki varlığının Filipinler’in egemenlik haklarını tehdit ettiği kaydedildi.
Açıklamada, söz konusu gemilerin “denizde seyir ve can güvenliği açısından tehlikeli” olduğu ve mercan resiflerine zarar verebileceği vurgulanarak “Filipinler, Çin’i bu gemileri derhal geri çekmeye çağırıyor.” ifadesi kullanıldı.
Çin’in Güney Çin Denizi üzerindeki iddialarına değinilen açıklamada, “sözde iddiaların” ne Filipinler ne de uluslararası toplum tarafından kabul edileceği ifade edildi.
Ülke basınındaki haberlere göre, Filipinler hava kuvvetleri ve donanmasının bölgede devriye atmasının ardından 200’den fazla gemi bölgeden uzaklaştı, Çin’e ait yaklaşık 44 gemi bölgedeki varlığını sürdürüyor.
Filipinler hükümeti, Çin’in balıkçı teknelerini hafif silahlarla donatılmış olması nedeniyle “milis bot” olarak tanımlıyor.
Filipinler Savunma Bakanı Delfin Lorenzana, 21 Mart’ta yaptığı açıklamada, 7 Mart’ta resife sığınan teknelere ilişkin “Çin, Güney Çin Denizi’ndeki tartışmalı resifin yakınındaki 220 tekneyi geri çekmeli.” ifadelerini kullanmıştı.
Çin’e ait teknelerin varlığının, bölgenin askerileştirilmesine yönelik açık ve kışkırtıcı bir eylem olduğunu dile getiren Lorenzana, egemenlik haklarını savunma konusunda kararlı olduklarını vurgulamıştı.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, 22 Mart’ta yaptığı açıklamada, kayalığın Çin’in hak iddia ettiği Nanşa Takımadaları’nın bir parçası olduğunu ve teknelerin deniz şartlarındaki değişim ve rüzgardan korunmak için Whitsun/Niu’ı resifi yakınlarına sığındığını belirterek “Bu çok normal. İlgili tarafların buna makul bir şekilde bakmasını umuyoruz.” ifadesini kullanmıştı.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Çin, 1947’de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde hak iddiasında bulunurken, yeraltı kaynakları açısından zengin bölgede başta Filipinler olmak üzere aralarında Vietnam, Brunei ve Malezya’nın da bulunduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşıyor.
Pekin yönetiminin Güney Çin Denizi’ndeki adalara üs inşa ederek egemenlik hakkı iddiasına, bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.
Uluslararası kamuoyunda “Paracel” ve “Spratly” olarak bilinen takımadalar, Vietnam tarafından “Hoang Sa” ve “Truong Sa”, Çin tarafından ise “Şişa” ve “Nanşa Çündao” olarak adlandırılıyor.
Uluslararası Tahkim Mahkemesi, 2016’da Filipinler’in başvurusuyla, Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal zemini olmadığına karar vermişti.
